Logistieke Hotspot van het Jaar: de langverwachte zege van Tilburg-Waalwijk

Groot feest in Tilburg-Waalwijk vorige week tijdens de Summit Logistieke Hotspots want na dertien jaar wachten won de regio eindelijk de logistieke hotspot van het jaar verkiezing. Die eer heeft de Midden-Brabantse regio te danken aan een panel van 34 logistieke experts dat de ‘eeuwige derde’ meer (voorkeur)stemmen gaf dan Venlo-Venray (2) en West-Brabant (3). Voor een daverende verrassing zorgde Almere-Lelystad- Zeewolde, dat stijgt van plaats 12 naar plaats 4. Een analyse van de uitslag en commentaren van de panelleden.

De Logistieke Hotspot verkiezing van het jaar was dit jaar in de top een nek-aan-nek race tussen Tilburg-Waalwijk en Venlo-Venray, dat na twee jaar op een derde plaats te hebben gebivakkeerd, zich weer volop mengde in de strijd om de koppositie. In Tilburg-Waalwijk heerst sinds afgelopen donderdag vreugde, want de regio die sinds de start steevast op de tweede of derde positie terechtkwam, trekt nu eindelijk aan het langste eind in een verkiezing die, zo blijkt uit een analyse van de uitslag, een bizar verloop kende. Zo nestelt runner up van het jaar Almere-Lelystad-Zeewolde zich onverwachts in de top-5 van logistieke hotspots ten koste van Utrecht (Lage Weide)-Nieuwegein-Vianen. Deze hotspot zakt af naar plaats 9, maar kreeg desalniettemin wel de meeste voorkeursstemmen voor de 2 subcategorieën: nationale distributie hotspot en nationale e-fulfilment hotspot.

Tilburg-Waalwijk scoort op medewerking overheid

De logistieke hotspot in Flevoland dankt zijn hoge positie aan het feit dat de panelleden deze regio de hoogste waardering gaven op de twee belangrijke criteria ‘beschikbaarheid personeel’ (ex aequo met Tilburg-Waalwijk, red.) en ‘beschikbaarheid van grond en panden’. Op het criterium ‘medewerking van de gemeente’ waar het gaat om het faciliteren van nieuwe bedrijvigheid, wordt Tilburg-Waalwijk by far het hoogste gewaardeerd door de 34 panelleden, gevolgd door de gevestigde orde met Venlo-Venray en West-Brabant, Almere-Lelystad-Zeewolde en tot slot regio Rivierenland (Tiel-Geldermalsen-Zaltbommel).

Aanpassing stemmenverdeling

Bij de afgelopen twee edities van de Logistieke Hotspot van het Jaar verkiezing werd van de panelleden gevraagd of zij op voornoemde drie criteria een ranking wilden maken van alle 28 logistieke hotspots. Dat bleek in de praktijk erg lastig. Daarom is besloten dat de panelleden dit jaar minimaal 15 logistieke hotspots waarderen die ze goed kennen. Consequentie is dat de hotspots Alkmaar-Enkhuizen, Dryport Emmen-Coevorden, Delfzijl-Eemshaven, Emmeloord, Heerenveen-Drachten, Hoogeveen en Vlissingen-Terneuzen dusdanig weinig stemmen hebben gekregen van de panelleden, waardoor ze ver in de achterhoede zijn geëindigd. De waardering voor de drie (hoofd)criteria is bij het opmaken van de einduitslag gecombineerd met de voorkeurstemmen die konden worden gegeven op de ‘overige’ drie criteria: ‘motivatie personeel’, ‘infrastructuur’ en ‘de bereikbaarheid van de logistieke hotspot’. Daaraan toegevoegd zijn ook de stemmen op de drie subcategorieën van de verkiezing: beste nationale distributie hotspot, beste nationale e-fulfilment hotspot en de beste crossborder logistieke hotspot.

Goed politiek draagvlak

Eindwinnaar Tilburg-Waalwijk krijgt de hoogste waardering op de criteria ‘medewerking gemeente’ en ‘beschikbaarheid personeel’ (ex aequo met Almere-Lelystad-Zeewolde). Met name waar het gaat om de medewerking van de gemeente krijgt Tilburg-Waalwijk veel lof toegezwaaid door het panel. “De top 3 is een close call, maar Tilburg staat absoluut op 1 met haar aanpak”, schrijft een van de panelleden. Een ander panellid voegt daaraan toe dat gemeenten met veel ervaring in grootschalige logistieke ontwikkelingen hier goed op ingericht zijn. Het politieke draagvlak is toch het hoogst in gemeenten die al veel logistiek hebben, tenzij ze niet meer zo nodig hoeven of willen. Enkele ‘nieuwkomers’ zoals regio Rivierenland en A12 Corridor doen het relatief goed”, klinkt het ook vanuit het panel.

Toenemende arbeidskrapte hotspots

Over het criterium beschikbaarheid personeel stellen veel panelleden in hun commentaren dat dit aspect bij bedrijven een steeds belangrijker beslisaspect wordt bij de locatiekeuze van distributiecentra. Een van de panelleden schrijft in zijn commentaar: ‘Er bestaat toenemende arbeidskrapte in hotspots. Het verkrijgen van personeel is bijna overal een probleem, maar de Maasvlakte is echt een ramp. Te ver weg en echt heel moeilijk om personeel te krijgen’. Ook over Venlo-Venray is een panellid kritisch. “Deze regio heeft veel ervaren mensen, maar daar is de druk inmiddels ook wel erg hoog geworden.”

Weinig XXL-locaties beschikbaar

Almere-Lelystad-Zeewolde wint het overduidelijk van ‘de traditionele top-4 (West-Brabant (2), Venlo-Venray (3) Rivierenland (4) en Tilburg-Waalwijk (5)) voor wat betreft het criterium beschikbaarheid grond en panden. Over de zuidelijke logistieke hotspots zegt een panellid in zijn commentaar: “Een aantal locaties heeft structureel een tekort aan ruimte voor logistieke ontwikkelingen, terwijl de vraag in deze regio’s onverminderd blijft groeien. Er is op korte termijn weinig beschikbaar voor XXL locaties.” Op termijn kan dit meer worden als zogeheten PAS procedures goed aflopen. “Daar hebben bijvoorbeeld Moerdijk en Medel in Tiel onder te lijden.”

Nog voldoende ruimte in West-Brabant

Ook wordt door een panellid de logistieke hotspot A12 Corridor, dat dit jaar ook flink steeg van plaats 14 in 2018 naar nu 7, aangestipt. “Daar is veel beschikbaar, wel duur, maar ik verwacht zeker ook veel vraag door de nabijheid van grote steden voor nationale distributiecentra en stadsdistributie.” Ook zien panelleden nog veel mogelijkheden in West-Brabant, dat de afgelopen twee edities van de verkiezing won, ondanks dat deze regio al jaren moet wachten op de realisatie van het 150 hectare grote Logistiek Park Moerdijk (LPM). “West-Brabant is een grote regio. In Bergen op Zoom en Tholen zijn nog voldoende mogelijkheden. Deze regio heeft een gezonde verhouding tussen aanbod grond, prijzen en aanbod gebouwen. Teveel grond is ook niet gezond, en er zijn nog goede locaties waar ontwikkeld kan worden.”

Venlo-Venray: veel stemmen in overige categorieën

Als de verkiezing zich zou beperken tot de drie criteria beschikbaarheid grond, personeel en grond en panden, dan zou Almere-Lelystad-Zeewolde maar zo de eindwinnaar zijn geworden. Deze hotspot met ambities ‘verliest’ het uiteindelijk op basis van de voorkeurstemmen die het panel gaf op de ‘overige’ drie criteria en de drie subcategorieën. Daarin scoorde Venlo-Venray overall de meeste stemmen, 65, gevolgd door Tilburg-Waalwijk met 60 stemmen. Almere-Lelystad-Zeewolde moet het doen met ‘slechts’ 32 voorkeursstemmen en komt daarmee op plaats 8, waardoor een nummer 1 positie uit het zicht is verdwenen.

Gevestigde orde handhaaft zich

Dit gegeven heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat de traditionele top-3 in stand blijft, met dien verstande verschil dat Tilburg-Waalwijk voor het eerst sinds de start van de verkiezing bovenaan de ranglijst van logistieke hotspots van Nederland prijkt. Een resultaat waar ambassadeurs uit het logistieke bedrijfsleven en diverse wethouders in beide gemeenten al jaren vurig op hoopten. Met een lange rij aan toonaangevende bedrijven als Tesla, Coca-Cola, Rhenus Logistics, XPO, Coolblue, Bol.com en logistiek dienstverlener GVT group of logistics, onder aanvoering van de slimme zakenman Wil Versteijnen is deze hotspot een logistieke topregio in Europa, die ook nog eens multimodaal goed bereikbaar is via weg, water en spoor. Wat dat laatste betreft had Tilburg vorig jaar de primeur dat het als een van de eerste logistieke hotspots aansloot op China’s Nieuwe Zijderoute (foto). Al die dingen tezamen zorgen ervoor dat in deze Brabantse regio inmiddels 650 logistieke bedrijven zijn gevestigd, met 30.600 directe en indirecte werknemers en een omzet van 2,1 miljard euro, en dat er binnen een straal van 500 kilometer 160 miljoen consumenten bediend kunnen worden. Daarnaast zet Tilburg volop in om zijn logistieke positie op de goederencorridor Rotterdam-Duisburg duurzaam te versterken.

Grenzen aan de groei

Mooie cijfers en ontwikkelingen, maar tegelijkertijd ontstaan er ook problemen, want zowel Tilburg als -in iets mindere mate- Waalwijk lopen tegen de grenzen aan van hun groei. Zo werd begin februari bekend dat de ontwikkeling van bedrijventerrein Zwaluwenbunders in Tilburg-Noord wordt gestaakt. Het stadsbestuur neemt een jaar om te bekijken of het de huidige plannen – verkoop van 25 hectare grond aan bedrijven die XXL-dc’s willen realiseren – kan doorzetten. Directe aanleiding voor de adempauze is volgens De Vries de landelijke problematiek rond de uitstoot van stikstof. Met name door veel vrachtverkeer zal Zwaluwenbunders de Loonse en Drunense Duinen en Oisterwijkse bossen en vennen meer belasten dan eerder berekend werd. Gevolg hiervan is dat de Franse retailer Decathlon – die zich in eerste instantie op dit terrein wilde vestigen met een omnichannel distributiecentrum – zich nu gaat vestigen op bedrijventerrein Kraaiven, waar ook volop wordt gebouwd aan het nieuwe de Bijenkorf distributiecentrum dat binnenkort wordt opgeleverd.

Flevoland profiteert van Inditex

In Flevoland speelt deze ruimteproblematiek niet. De realisatie van het mega-distributiecentrum van Inditex heeft de regio definitief op de kaart gezet. De komst van de Spaanse modegigant naar Lelystad heeft een aanzuigende werking. Zo sloten Omala, gebiedsontwikkelaar van Lelystad Airport Businesspark (LAB), en Somerset Capital Partners vorig jaar november een koopovereenkomst van 10 hectare grond voor de ontwikkeling van een distributiecentrum van in totaal 65.000 vierkante meter. Daar blijft het niet bij, want de provincie Flevoland en de gemeente Lelystad zetten al hun troeven op de ontwikkeling van de nieuwe buitendijkse Flevokust Haven aan het IJsselmeer, waar op den duur op jaarbasis naar verwachting rond de 90.000 containers worden overgeslagen. Binnendijks heeft Lelystad daarnaast een op de haven aansluitend bedrijventerrein ingericht. Het was de bedoeling mondjesmaat uit te breiden, maar vanwege grote belangstelling is inmiddels 43 van de 160 hectare bouwrijp gemaakt. Deze hotspot heeft genoeg troeven in handen om volgend jaar een serieuze gooi te doen naar een top-3 positie in de logistieke hotspot ranking.

bron: logistiek.nl